Methodiek

In 2011 publiceerde onderwijssocioloog Iliass El Hadioui zijn publicatie over onderwijs in een stedelijke omgeving en jeugdculturen met de titel Hoe de straat de school binnendringt. Denken vanuit de pedagogische driehoek van de thuiscultuur, de schoolcultuur en de thuiscultuur bij uitgeverij van Gennep. Dit gedachtegoed geniet sinds 2011 de geestelijk-intellectuele bescherming binnen het Kennisinstituut voor Stedelijke Onderwijsvraagstukken. In de jaren erna is het gedachtegoed binnen de praktijk van jeugd- en onderwijsinstellingen vertaald en doorontwikkeld naar een methodiek getiteld De Transformatieve School. Deze doorontwikkeling continueerde zich, verbonden met een systematische data-analyse en steeds meer ervaring binnen praktijken, en een verdere verfijning en concretisering van de interventielogica tot het moment dat het gedachtegoed en de methodiek samen in 2015 resulteerden in een uitgekristalliseerd programma. Deze methodiek werd beproefd bevonden in en door de praktijk vanwege de effecten op de professionele cultuur binnen professionele teams (teacher collective efficacy) en het pedagogisch-didactische handelen van individuele professionals in hun eigen lessen (teacher self efficacy).

In de jaren erna werden de methodiek en het programma steeds hervormd naar andere onderwijstypen dan het beroepsonderwijs. In 2016 naar de lycea en gymnasia binnen een consortium in Rotterdam, in 2017 naar het po binnen consortia in Tilburg en Amsterdam, in 2018 naar het praktijkonderwijs binnen een consortium in Alkmaar. In 2023 naar het gespecialiseerd onderwijs en in 2026 naar het HBO. Parallel heeft de dataverzameling met meer dan 20.000 lesobservaties en enquêtes op meer dan 700 scholen in combinatie met deze methodische doorontwikkeling geleid tot de wetenschappelijke publicaties Switchen en Klimmen in 2019 en Grip op de mini-samenleving in 2022, uitgegeven door uitgeverij van Gennep. Deze publicaties fungeren als standaardwerken in professionele en academische opleidingen. Echter, deze publicaties, en dus de theoretisch-wetenschappelijke ontwikkeling, weerspiegelt maar een onderdeel van de methodiek, die juist ook bestaat uit het gedachtegoed, de concrete interventielogica, het professioneel kapitaal van de programmaleider en trainers en, essentieel, de match tussen deze bouwstenen en de implementatiecontext van de school zelf.

Dit gegeven leidde er in de praktijk toe dat het programma op veel scholen standaard meerjarig, intensief en multidimensionaal was en integraal geïmplementeerd verbonden met het onderwijsconcept, het schoolbrede normatief kader, het professionaliseringskader etc. Het kennisinstituut voor Stedelijke Onderwijsvraagstukken beschermt in dit verband het intellectueel eigendom omtrent alle aspecten van de methodiek, de auteursrechten aangaande de wetenschappelijke publicaties en de interventielogica, het stimuleert de doorontwikkeling, de digitale leeromgeving voor professionals, het wetenschappelijk onderzoek en vooral de meerjarige en schoolbrede borging op de scholen. Hieronder vallen tevens de landelijke leiderschapsbijeenkomsten en leiderschapsleergangen op maat. Onderwijsinstellingen verwerven hierbij de licentie omtrent de methodiek en De Transformatieve School blijft verantwoordelijk voor de implementatie en borging ervan.    

Gedurende de COVID-pandemie wordt vanuit het onderwijsveld en onderwijsbeleid steeds meer de behoefte geuit om de ontwikkelde inzichten deelgenoot te maken van het publieke debat in het kader van de vrees voor een groeiende kansenongelijkheid en dalende onderwijskwaliteit. Ook ontstaat binnen het programma de focus om scherper te analyseren welke bouwstenen binnen de methodiek de effectiviteit het meest verklaren. Uit deze twee behoeften is een basis verbetercultuur- en professionaliseringsprogramma voortgekomen. In 2022 ziet Stichting De Transformatieve School het levenslicht. Stichting De Transformatieve School zet zich in het gedachtegoed van De Transformatieve School deelgenoot te maken van het publieke debat middels journalistieke interviews en artikelen, podcasts, sociale media uitingen, symposia en congressen ten behoeve van jeugd, gezin en onderwijsprofessionals, bestuurders, beleidsmakers, wetenschappers etc. Tevens werkt de stichting binnen publieke consortia samen met partners zoals besturen, samenwerkingsverbanden, gemeenten en ministeries op thema’s als kansengelijkheid en de cultuur van hoge verwachtingen.